Alles over speculaas

Speculaas, een van de meest geliefde koekjes in Nederlandse huiskamers en daarbuiten. En hoewel we het vaak associëren met 5 december, past het prima bij elk koffie- of theemomentje. De kruidige geur, de knapperige beet, de herkenbare smaak: wie houdt er niet van? Laten we eens dieper duiken in de wereld van speculaas.

Wat is speculaas?

Speculaas is knapperig koekdeeg met een kenmerkende mix van geurige specerijen. Het wordt dun uitgerold, in vormen gedrukt of als brokken gebakken en dankt zijn herkenbare smaak aan een lichte karameltwist. Speculaas is niet hetzelfde als kruidnoten of pepernoten. Speculaas is plat en knapperig. Kruidnoten zijn kleine, brosse bolletjes met dezelfde kruidige smaak. Pepernoten zijn taaier en onregelmatig, traditioneel gemaakt met roggebloem en honing, en doen meer denken aan taaitaai. Het verschil tussen pepernoten en kruidnoten is overigens een heel verhaal op zich.

Waar is speculaas van gemaakt?

De basis bestaat uit bloem, (donkere) suiker, boter, een rijsmiddel en een snuf zout. De specerijenmix (speculaaskruiden) draait om kaneel als hoofdsmaak, aangevuld met nootmuskaat, kruidnagel, gember en kardemom; soms zit er witte peper of piment in voor extra pit. Bruine suiker of suikerstroop geeft de karakteristieke kleur, een zachte karamelsmaak en draagt bij aan de knapperige textuur. 

Herkomst van speculaas

Speculaas vindt zijn wortels in de Lage Landen. Toen specerijen, zoals kaneel en nootmuskaat, via de handelsroutes ruim beschikbaar werden, gingen bakkers experimenteren met een deeg waarin kaneel de hoofdrol speelt. Het resultaat: een knapperige koek met een uitgesproken kruidige smaak die al sinds de 17e eeuw in Nederland en Vlaanderen geliefd is. In veel steden ontstond een traditie van houten vormen, ook wel speculaasplanken genoemd, waarmee bakkers figuren in het deeg drukten. Ambachten, dieren en stadsiconen kwamen voorbij; zo kreeg speculaas ook een lokaal karakter. 

De band met Sinterklaas ontstond gaandeweg. Ooit was speculaas een luxe koek voor het hele jaar, maar rond 5 december werd het traditie om speculaasfiguren (man, vrouw, Sint) uit te delen. Vandaar de associatie tussen speculaas en Sinterklaas. Pas later kwamen kruidnoten erbij als voordeliger, makkelijker strooigoed met dezelfde kruidige smaak.

Bakken met speculaas

Met speculaas bak je in no-time iets feestelijks. Maak een luchtige speculaascake en geef ’m een kruimeltopping van verkruimelde speculaasbrokken. Zin in taart? Gebruik koekkruim als bodem en vul ’m romig; appel of peer past er perfect bij. Voor tiramisu vervang je de lange vingers door speculaaskoekjes en strooi je op het eind wat chocokruidnoten voor crunch. Een cheesecake kan no-bake of gebakken, met een kruidnoten- of speculaasbodem en een streep karamel erbovenop. Of ga voor een appeltaart met speculaaskruiden door het deeg en een speculaascrumble als knapperige finish.

Wat drink je bij speculaas?

Speculaas doet het top bij koffie. De koekkruiden gaan goed samen met de sterke smaak van koffie. Ook een kop thee kan net zo goed. Het speculaasje even tegen of op je kopje leggen zodat deze een beetje opwarmt, heerlijk. Of wat dacht je van een kop heerlijke warme chocolademelk? Even dippen en smullen maar! Wat we eigenlijk bedoelen te zeggen: wat je ook drinkt, speculaas is altijd lekker. Dit koekje past zich graag aan jouw moment aan.

Het Bakker Bart speculaas assortiment

Zin in speculaas? Bij Bakker Bart vind je het hele jaar door onze klassiekers: knapperige speculaasjes, boterkoek speculaas en gevulde speculaas stukjes. In het Sinterklaas-assortiment pakken we extra uit met robuuste speculaasbrokken, een kruidnootmuffin en het Sint gebakje met heerlijke speculaasvulling. Combineer koeken, brokken en gebak per koffiemoment of stel een proeverijtje samen met verschillende texturen: van bros tot romig, van hapklaar tot deelgebak. Genoeg keuze voor een 5 december snackplank die ook op andere avonden goed in de smaak zal vallen.